Evangelieprikje 2015

De veertigdagentijd is opnieuw begonnen. Naar jaarlijkse gewoonte heb ik daar ook over verteld in mijn lessen. Het viel mij dit jaar op dat enkele leerlingen er rotsvast van overtuigd waren dat vasten iets was van de moslims. Christenen vasten niet. Andere, die wel al gehoord hadden van het vasten, dachten dat het iets was uit het verleden, er is toch geen enkele christen die nu nog vast. Blijkbaar is onze vasten dus minder bekend dan de Ramadan en bijgevolg dus ook minder wervend.

Dat minder mensen afweten van de vasten, is op zich zo erg niet. Dat steeds minder mensen niet meer vasten, lijkt mij erger, al zijn er natuurlijk veel dingen die nog erger zijn. Maar als we vandaag in het evangelie horen dat Jezus vast, dan lijkt het lij nogal pretentieus om van onszelf te zeggen dat wij dat niet nodig hebben. De evangelist spreekt niet letterlijk over vasten, hij heeft het over op de proef stellen. Andere evangelisten leren ons dat Jezus veertig dagen gevast heeft in de woestijn. Welk verhaal we ook nemen over de vasten van Jezus, het speelt zich af in de woestijn. We weten allemaal wat een woestijn is, maar is een woestijn gewoon maar een woestijn in de Bijbel? De woestijn wordt vaak ten tonele gebracht in de Bijbel, dat heeft uiteraard te maken met het feit dat er een woestijn in de buurt is. Telkens wanneer men in de Bijbel in de woestijn vertoeft, gaat het om een periode van op de proef gesteld te worden, in die woestijn word je namelijk geconfronteerd met jezelf. Durven wij die confrontatie met onszelf nog aan? De meeste werknemers zijn ondertussen al vertrouwd met een functioneringsgesprek waarbij je met een verantwoordelijke van je werk nagaat of je nog goed functioneert op de werkvloer. Eigenlijk zou je de vasten kunnen vergelijken met een functioneringsgesprek met jezelf en/of met God. Het is de bedoeling van eens na te gaan of je nog "functioneert" als christen. Dit onderzoek is uiteraard belangrijk, maar de veertigdagentijd mag toch nog iets meer zijn. Het mag ietsje dieper gaan dan gewoon maar een gewetensonderzoek. Eigenlijk zou het niet slecht zijn om ons ook even terug te trekken uit de oases die overstelpt zijn met een overvloed aan van alles en nog wat en de woestijn van ons naakte bestaan in te trekken. Daarmee bedoel ik dat we eens proberen 'basic' te leven. Terug naar wat echt levensnoodzakelijk is om te overleven. Evan afkicken van alle luxe, al was het maar om te beseffen hoe rijkelijk onze levensstijl is.

Is dat haalbaar? Bij moslims blijkbaar wel, bij christenen precies minder. Zegt dat nu vooral iets over de vasten of over hoe belangrijk godsdienst in ons leven nog is? Want een moslim of een christen vast uiteraard niet (enkel) om kilo's af te vallen, maar wel om opnieuw dichter bij God te komen. In die zin mogen we Jezus' oproep tot bekering vandaag misschien wel letterlijk interpreteren: keer je weg van je luxeleventje en maak in je hart en je leven weer ruimte voor God en je medemens. Een goede manier om dat te doen is het ouderwetse vasten: soberder leven, je beperken tot het levensnoodzakelijke. Ik weet het, in deze maatschappij waar consumeren centraal staat, is het niet eenvoudig om te comsuminderen. We lijken te leven in een mallemolen van consumptie die ons wil doen geloven dat geluk te koop is. Daartegenover staat God die uitnodigt om te minderen en je meer te focussen op anderen om op die manier gelukkig te worden.

Pleit ik nu voor een strenge vasten, zodat we net als de moslims opvallen als we aan het vasten zijn? Helemaal niet, want vasten heeft weinig te maken met de buitenkant, maar alles met de binnenkant: het is een gebeuren van hart tot hart, tussen mij en God. Andere mensen moeten dus niet noodzakelijk zien dat we aan het vasten zijn, maar dat hoeft geen reden te zijn om het niet te doen. Vasten hoeft geen verplichting te zijn, het kan ook iets zijn wat je gewoon wil doen. Zoals een meisje soms een half uur of langer nodig heeft om zich klaar te maken voor een date, zo kunnen wij ons in de vasten innerlijk mooi maken voor God zodat ook wij met Pasen niet alleen de verrijzenis van Jezus maar ook ons eigen nieuwe leven kunnen vieren. Wie echt probeert  te vasten, zal merken dat het goed doet aan je lichaam maar ook aan je binnenkant. De energie, het geld dat vrijkomt kan aan God en/of de medemens geschonken worden. Waarom zou de vasten eens geen periode kunnen zijn dat we wel eens elke dag vijf minuten tijd nemen om in de Bijbel te lezen, dat we naast de eucharistie ook eens een half uur tijd maken om stil te worden en te luisteren naar en te spreken met God? Ik denk dat het onhaalbaar is voor veel mensen om dit een jaar lang te doen, maar voor die veertig dagen zou dat toch moeten lukken? Op voorhand zeggen dat het niet zal lukken, lijkt mij synoniem voor het geen kans willen geven. Pas als je geprobeerd hebt en het lukt niet, of het lukt niet om vol te houden, dan pas kan je dat zeggen. Proberen we dus eens?